Het Rubenshuis

In het Rubenshuis in Antwerpen heet Peter Paul Rubens (1577–1640) u persoonlijk welkom. Hier woonde en werkte een van de grootste kunstenaars ooit. Rubens’ stadspaleis met prachtige tuin maakte op tijdgenoten een overweldigende indruk.

Om de bezoekers in de toekomst beter te ontvangen verbetert het Rubenshuis de infrastructuur. Daarom sluit het museum tijdelijk. Het Rubenshuis is nog open tot 8 januari 2023. ​ Het nieuwe onthaalgebouw en de heraangelegde tuin openen in 2024. In 2027, het jaar van Rubens’ 450ste verjaardag, verwelkomt het museum opnieuw het publiek. ​
​

Meer info op www.rubenshuis.be/vernieuwt

De meester leeft
​Rubens woonde hier met zijn eerste en tweede vrouw, en kinderen. Hier schilderde hij in zijn majestueuze atelier, samen met zijn medewerkers. Hier kuierde en filosofeerde hij met vrienden in zijn tuin. Hier koesterde hij zijn weergaloze kunstverzameling. Hier stierf hij in 1640. In zijn huis toont Rubens echt wie hij was: schilder, kunstverzamelaar, vader, vriend én architect, want het belangrijkste deel van dit ‘palazzo’ aan de Schelde ontwierp hij immers zelf.

Rubens als architect

Rubens koopt samen met Isabella Brant, zijn eerste echtgenote, in 1610 een huis met grond aan de Wapper in Antwerpen, vlakbij de plek waar Rubens als kleine jongen woonde en speelde. Rubens wil de woning opknappen en uitbreiden. Hij schetst zelf de plannen voor het nieuwe ontwerp. Hij vindt inspiratie in de antieke Romeinse bouwkunst en bij beroemde schilders-architecten uit de renaissance.

Het eindresultaat mag er zijn: het woonhuis in oud-Vlaamse stijl is uitgebreid met een halfrond overkoepeld beeldenmuseum, een schildersatelier en een tuinpaviljoen. Een indrukwekkend portiek verbindt het bestaande woonhuis met het nieuwe atelier en biedt een mooie doorkijk naar de tuin en het tuinpaviljoen. Het is hier in het Rubenshuis trouwens dat Rubens zijn ideeën over bouwkunst voor de eerste én laatste keer in praktijk bracht.

De verbouwingen verleenden de woning het uitzicht van een Italiaans palazzo en belichaamden Rubens’ artistieke idealen: de kunst van de Romeinse oudheid en de Italiaanse renaissance. Vandaag is zijn ‘Paleis aan de Schelde’ een van de bekendste kunstenaarswoningen in de wereld.

De eyecatchers van het Rubenshuis, de portiek en het tuinpaviljoen, zijn onlangs gerestaureerd. Dankzij een combinatie van conserverende en beschermende maatregelen schitteren portiek en tuinpaviljoen opnieuw en komen de gebeeldhouwde details na een minutieuze behandeling opnieuw tot hun recht. Een glazen vlinderluifel beschermt de portiek en voorkomt steenerosie en vervuiling. De bezoekers betreden de woning van Rubens opnieuw zoals hij die bedacht heeft: met een spectaculair zicht op de portiek en het tuinpaviljoen. Beide elementen zijn ontworpen door Rubens zelf en zijn zeldzame sporen van de meester als architect.

Uitbreiding & restauratie 2022-2027

Het Rubenshuis is uitgegroeid tot een rijke toeristische beleving op wereldschaal. De kunstenaarswoning ligt in een cluster van tuinen en gebouwen, waar ook het internationale onderzoekscentrum Rubenianum gehuisvest is. Dit samenspel van erfgoed, collectie, kennis en architectuur is uniek, maar de toename van de bezoekersaantallen -jaarlijks ongeveer 200.000 uit 30 verschillende landen - en de ontoereikende infrastructuur staan de toekomstige ambities in de weg. ​ Daarom voorzien de stad Antwerpen en Robbrecht en Daem architecten in een nieuwe toekomstvisie die de druk op de site verlicht en de persoon van Peter Paul Rubens opnieuw centraal zet.

Robbrecht en Daem architecten hebben hiervoor een nieuw onthaalgebouw ontworpen, dat ingeplant wordt op Hopland. Het ontwerp is een hedendaags antwoord op Rubens’ architectuur met subtiele verwijzingen naar zijn kunst. Met hedendaagse bezoekersfaciliteiten, een belevingscentrum, een museumcafé, een leeszaal en een omvangrijke bibliotheek is dit ontwerp een belangrijke schakel in de toekomstvisie van het Rubenshuis en het Rubenianum. ​

Het ontwerp van Robbrecht en Daem architecten verwijst naar de rijke bouwtradities van de Italiaanse palazzo‘s. De gevel wordt opgebouwd uit horizontale lijnen en verticale cilindrische elementen. Zo ontstaat een uniform geheel tussen de nieuwe gevels, die op hun beurt interfereren met de gevel van het Rubenshuis. Het gebruik van ronde elementen zorgt voor een boeiende lichtwerking in het gebouw, zowel overdag als bij valavond en nacht. De twee monumentale wenteltrappen verwijzen naar de dynamische beeldtaal van Rubens.

Daarnaast krijgt de kunstenaarswoning ook een grondige restauratie. Er wordt méér ruimte gecreëerd voor bezoekers en internationale tentoonstellingen. Bovendien komt er een optimale klimaatbeheersing die aan de hoogste standaarden voldoet. Een volledige interieurrestauratie versterkt de beleving en een ingebouwde lift maakt het museum grotendeels toegankelijk voor iedereen.

Ten slotte krijgt ook de tuin een makeover. Ondanks dat de tuin af en toe in Rubens’ schilderijen voorkomt, zijn de bronnen schaars. Het nieuwe ontwerp wordt een eigenzinnige evocatie van de 17de eeuw, met tuinpaden en loofgangen. In de plantenkeuze wordt teruggegrepen naar variëteiten die in de tijd van Rubens worden gebruikt.

Het Rubenshuis blijft (voorlopig) open.

Het Rubenshuis is nog open tot 8 januari 2023. Alle museale ruimtes én de tuin blijven open. Vanaf het najaar is de toegang tot de tuin beperkter, omdat dan de heraanleg hiervan al start.

In 2027, het jaar van Rubens' 450ste verjaardag, verwelkomt het museum opnieuw het publiek. De nieuwbouw op Hopland opent zoals voorzien in 2024. ​ ​ ​ ​ ​
​