Een nieuw, spectaculair bruikleen voor het Rubenshuis: Titiaans onafgewerkte Portret van een dame en haar dochter

Na de ‘Verborgen Van Dyck’ (Studie voor het hoofd van een Brussels magistraat) en ‘David Bowie’s Tintoretto’ (De Heilige Catharina) toont het Rubenshuis vanaf 21 november 2017 ‘Portret van een dame en haar dochter’ van de Venetiaanse meester Titiaan, een topwerk met een geheim. Dit nieuwe briljant bezoek past perfect in het bruikleenbeleid van het Rubenshuis én is bovendien een mooie opwarmer voor het culturele stadsfestival Antwerpen Barok 2018. Rubens inspireert.

Een portret met een spannend verleden

Nauwelijks vijf maanden na de presentatie van ‘David Bowie’s Tintoretto’ pakt het Rubenshuis uit met een schitterend dubbelportret van een dame en haar dochtertje geschilderd door Titiaan.

Portret van een dame en haar dochter heeft een spannend verleden. Over de identiteit van de jonge moeder en haar dochtertje is niets bekend. Er is vaak gespeculeerd dat het om Titiaans maîtresse en haar onwettige dochter zou gaan. Dit pikante biografische detail zou de reden zijn geweest waarom het doek al meteen na de dood van de meester in het atelier is overschilderd. Dat werd ontdekt in 1948 door röntgenonderzoek.

foto: Ans Brys

Mogelijk op initiatief van Titiaans oudste zoon Pomponio werd de compositie getransformeerd in een voorstelling van Tobias en de engel, al kan de overschildering ook commerciële redenen hebben gehad: een religieus onderwerp verkoopt nu eenmaal beter dan een portret van een onbekende moeder en haar dochter. Pomponio verkocht het schilderij, samen met het huis van zijn vader en de volledige inboedel, aan de vooraanstaande Venetiaanse familie Barbarigo in wier palazzo aan het Canal Grande Tobias en de engel ruim 250 jaar heeft gehangen. Ook Rubens en Van Dyck kwamen er op bezoek en moeten het schilderij er hebben gezien.

De op een na laatste eigenaar van het werk, tevens restaurator van oude meesters, spendeerde 20 jaar van zijn leven aan het verwijderen van de overschilderingen en aan het blootleggen van de oorspronkelijke compositie. Kort na de voltooiing van de restauratie werd Portret van een dame en haar dochter gepresenteerd op de overzichtstentoonstelling van Titiaan in het Museo del Prado in 2003. Recent was het een van de absolute blikvangers op de expositie ‘Unfinished - Thoughts left visible’, de openingstentoonstelling van het METBreuer-Metropolitan Museum in New York in 2016.

Tiziano Vecellio (1485/90-1576) is een kunstenaar uit de renaissance en barok en had al in zijn eigen tijd een legendarische status. Titiaan stierf op hoge leeftijd in Venetië als een beroemd man die op gelijke voet verkeerde met de groten der aarde. Zijn picturale stijl, buitengewone kleurgebruik en virtuoze techniek vormden een onuitputtelijke inspiratiebron voor generaties kunstenaars. Ook op Vlaamse schilders uit de zeventiende eeuw zoals Rubens en Anthony van Dyck heeft Titiaan grote invloed uitgeoefend. Beide Antwerpse meesters hebben Titiaans werk grondig bestudeerd, gekopieerd en verzameld.

Langdurige bruiklenen

"Werk van grote namen als Titiaan aankopen, is voor de meeste Europese musea onbetaalbaar geworden.” zegt burgemeester Bart De Wever. “Daarom zijn we ongelofelijk blij en dankbaar dat we de collectie van het Rubenshuis kunnen verrijken door langdurige bruiklenen uit privécollecties. Dat er maar weinig Titiaans nog in privébezit zijn, maakt dit nieuwe bruikleen bijzonder uniek.”

Portret van een dame en haar dochter is ongetwijfeld de beste Titiaan die in decennia op de markt is gekomen. Het portret is monumentaal en teder tegelijk. Vooral de relatie tussen ouder en kind is ongeëvenaard. De blik waarmee het meisje naar haar moeder kijkt is het hoogtepunt van het schilderij.

Aangesproken door het beleid van het Rubenshuis en gestimuleerd door de internationale weerklank van ‘David Bowie’s Tintoretto’, besloten de eigenaars het werk als bruikleen af te staan aan het museum. Het is dan ook een groot voorrecht dat het Rubenshuis dit prachtige portret uit Titiaans topperiode voor een lange periode mag ontvangen.

Vlaams minister van Toerisme Ben Weyts: “Met het oog op ‘Antwerpen Barok 2018. Rubens inspireert’ wordt de collectie van het Rubenshuis verder verrijkt met Titiaans onafgewerkte Portret van een dame en haar dochter. Dit spectaculaire bruikleen biedt het Rubenshuis nóg meer prestige. Het aanbod van een toeristische bestemming moet voortdurend vernieuwen om ‘top of mind’ te blijven voor buitenlandse toeristen. Vlaanderen is de bakermat van heel wat Europese kunst en cultuur. We willen zowel Vlamingen als buitenlanders enthousiasmeren voor onze Vlaamse Meesters.”

Antwerpen Barok 2018. Rubens inspireert

Het culturele stadsfestival ‘Antwerpen Barok 2018. Rubens inspireert’ brengt hulde aan Peter Paul Rubens en zijn barokke, culturele nalatenschap. Tijdens het festival, van juni 2018 tot januari 2019, staan de schijnwerpers op Peter Paul Rubens, één van de meest invloedrijke kunstenaars ooit én de beroemdste inwoner van de stad Antwerpen. Onder de noemer ‘De Meester komt thuis’ pakt het Rubenshuis in 2018 uit met een verrijkte collectie. Met een aantal topstukken, waaronder deze Titiaan, wordt de presentatie in het Rubenshuis aanzienlijk uitgebreid.

Caroline Bastiaens, schepen voor cultuur: “De komst van dit schilderij is ook een mooie voorbode van het culturele stadsfestival ‘Antwerpen Barok 2018: Rubens inspireert’. Het

toont aan dat Antwerpen zich opmaakt om tijdens het komende jaar de stad overdadig en verrassend onder te dompelen in een barokke sfeer.”

Praktisch

Portret van een dame en haar dochter

Vanaf 20 november 2017

Rubenshuis

Wapper 9-11, 2000 Antwerpen

www.rubenshuis.be – www.facebook.com/rubenshuis

€ 8 / € 6 / gratis

Open van dinsdag tot en met zondag van 10u tot 17u

Gesloten op maandag

Meer informatie en beeldmateriaal

http://pers.rubenshuis.be